It happes only in india

ईट हैपेन्स ओन्ली ईन इंडिया अस आपण म्हणतो ते उगीच नाही याचा प्रत्यय कुठे न कुठे येतच राहतो आपल्याला. आत्ताच असा एक प्रसंग घडला आणि पुन्हा वाटल की हे आपल्याकडेच होऊ शकत फक्त!
2 दिवसाची सुट्टी म्हणून आज गावाकडे निघाले. निज़ामाबाद-पुणे पॅसेंजरचा तसा हा नेहेमीचा प्रवास. आणि चढायचा डब्बा पण ठरलेलाच. अर्थात बाकी डब्यांना गर्दी फार त्यामुळे नेहमीच लेडीज़ डब्यात बसायची सवय झालीय. पण आज प्रवास करताना हा लेडीज डब्बाच का? असा प्रश्न पडला. एक 'भला' माणूस लेडीज डब्यात बसलेला दिसला तेव्हा बाहेर उभ्या काही कर्मचाऱ्यांनी आणि आमच्या सारख्या थोडा फार कायदा जाणून असलेल्यानी त्याला उतरायला सांगितले. पण भल्या गृहस्थाने मी पोलिस आहे माला पण समजत अस सांगून सगळ्यांना गप्प तर बसवलच पण जागचे हलले सुद्धा नाही! त्या वर त्यांचे असे पण मत त्यांनी मांडले की, " काय हरकत आहे सगळ्या महिलांमधे एक पुरुष असायला, चांगल वाटत कधी कधी!!" त्याचं हे बोलण ऐकून आवक झाले मी. स्वत:ला पोलिस म्हणवून घेणारे हे महाशय अस कस बोलू शकता? आणि याही पेक्षा जास्त म्हणजे पोलिस आहेत तर यांना नियम माहित नाहीत का? एक पुरुष महिला डब्यात बसलेला बघितल्याने त्याच्या सारखे अजुन 4-5 भले गृहस्थ डब्यात चढले ते वेगळेच. पण खरा राग आणि आश्चर्य वाटल ते त्या पुरुषाच्या विचारांच ज्याला महिला डब्यातून प्रवास करताना आणि तिथे बसलेल्या महिलांशी घसट करताना काहीच गैर वाटत नाही! ही झाली आत्ताची गोष्ट पण रात्री जेव्हा महिला मूली एकट्या म्हणून लेडीज डब्यातुन प्रवास करत असतील तेव्हा त्या डब्यात बसणाऱ्या अशा भल्या पुरुषांना जाब कोणी विचारायचा? तेव्हा पण महिलांच्या सुरक्षेचा प्रश्न येतोच ना? स्त्री-पुरुष समानता आम्ही पण मागतोच की पण मग त्या समानतेच्या नावा खाली जबरदस्तीने किंवा स्वतःकडे असलेल्या अधिकारांच्या जोरावर हव ते वागण्याची मुभा मिळते असा अर्थ आहे का? मी सगळ्याच पुरुषांना चुकीच किंवा वाईट ठरवत नाहीच आहे. पण जे चुकीचे आहेत त्यांच्यावर पांघरुण सुद्धा घालता येण्यासारख नाही हेही खरच.

सौंदर्याचा अट्टाहास कशाला?

     

श्रीदेवींच्या अचानक झालेल्या मृत्यु नंतर त्यांच्या मृत्यु मागची अनेक करणं आज सर्वांसमोर येत आहेत. किंवा त्याबद्दल उघडपणे बोललं जात आहे. त्यातही सर्वात जास्त बोलला जाणारा मुद्दा म्हणजे, श्रीदेवी यांनी तरुण आणि सुंदर दिसण्यासाठी केलेल्या शस्त्रक्रिया.  या निमित्ताने का होईना पण नेहमी सुंदर आणि तरुण दिसण्याच्या अट्टाहासाचा मुद्दा पुन्हा एकदा समोर आला आहे, असं म्हणता येईल. आधीपासुनच आपल्या समाजात सुंदरतेला खुप महत्त्व दिल गेल आहे. असं का? याला उत्तर नाही. पण अगदी देवादिकांपासून आताच्या चित्रपटातील नट्यांपर्यंत आपण सर्वांमधे हे सौंदर्यच शोधत आलोय. या सौंदर्याची आपली व्याख्या सुद्धा किती विचित्र असते! गोरा वर्ण, लांब नाक, टप्पोरे डोळे आणि अजुन बरचस.
          अस सौंदर्य आपल्या आयुष्यात एवढं महत्वाच झालं आहे की प्रत्येक जण आज स्वत:च सौंदर्य टिकवण्याच्या मागे धावतो आहे. असं सौंदर्य जपण्याच वेड स्त्रियांमधे जास्त असत. काही स्त्रिया या जन्मजातच गोऱ्या - नाकीडोळी छान असतात. या स्त्रियांना समाजाकडून, नातेवाईकांकडून सतत स्तुती ऐकून घेण्याची सवय झालेली असते. त्यामुळे आपल सौंदर्य वाढत्या वया बरोबर सुद्धा अबाधित ठेवण्यासाठी अट्टाहासाने सौंदर्यावर वेगवेगळ्या सौंदर्य प्रसाधनांचा भडिमार केला जातो. डायट प्लान्स केले जातात (प्लास्टिक सर्जरी सारख्या शस्त्रक्रिया सर्वाना परवडतील अशा अजुन नाहीत).
         या सगळ्या स्पर्धेत ज्या स्त्रीया दिसायला सामान्य आहेत. काळ्या-सावळ्या आहेत अशांच्या मनात आपण बाकी स्त्रियांपेक्षा कमी आहोत, आपल्यात काही तरी कमतरता आहे असा न्यूनगंड तयार होत जातो. कळत नकळत अशा स्त्रियांना त्यांच्या दिसण्यावरुन बोलल जात. अगदी मुलगी बघायला आल्यावर सुद्धा मुलगी गोरीच आहे ना अस बघितल जात. त्यामुळे अशा मूली किंवा स्त्रीया सुंदर दिसण्यासाठी सौंदर्यप्रसाधनांच्या आहारी जातात. आत्ताच्या घडीला दाखवल्या जाणाऱ्या सगळ्याच सौंदर्य प्रसाधनांच्या जाहिराती मधे, आमच्या उत्पादनाने तुम्ही कसे गोरे व्हाल हेच सांगितले जाते. कारण आपल्या समाजात सौंदर्याला किती महत्त्व आहे हे ते सुद्धा जाणून असतात.
          पण या सगळ्याची गरज आहे का? यामुळे खरच आपला रंग बदलता येईल का? असा साधा प्रश्न का पडत नसेल कोणाला? मी आहे तशी आहे. आणि समाजाने सुद्धा माला तसच बघावं असा विचार का नाही पुढे येत?
        याला आपला समाज कारणीभूत आहे असच चित्र समोर येत. लहानपणा पासून आपण बघतो की एखाद्याला त्याच्या दिसण्यावरून, त्याच्या रंगावरुन चेष्टेने का होईना पण हिनवल जात. मालिका-चित्रपटांमधील नायिका नेहमीच सुंदर गोऱ्याच दाखवल्या जातात. काळी सावळी नायिका बघायला आपल्याला रुचत नाही. इतकंच नाही तर, "गोरी-गोरीपान, फुलासारखी छान. दादा मला एक वहिनी आण" अस गाण आपल्याकडे गाजत. लहान मुलांच्या अंकलिपी मधे सुद्धा 'कमल सुंदर दिसते' अशी वाक्य सर्रास दिसतात. म्हणजे हे सौंदर्याच वेड आपल्यात लहानपणा पासून रुजवल आणि वाढवल जात असत का?
खरच सगळ्याच दादांना गोरी गोरी बायको भेटत असते का? असा प्रश्न गाण एकताना किती जणांना पडत असेल? आपल्यासारख्या सामान्य माणसाच्या आयुष्यातच सौंदर्याला एवढं महत्त्व आहे, तर मग या मोठ्या नायक-नायिकांच्या आयुष्यात स्पर्धेत टिकून रहाण्यासाठी त्यांना आपली सुंदरता टिकवून ठेवायला आपल्या पेक्षा जास्तच शस्त्रक्रिया कराव्या लागत असणार! यामुळेच तर या नायिका लाखोंच्या दिलावर राज्य करतात.
एखाद्या स्त्रीच वर्णन करताना किती सहज आपण तिला 'इंद्राच्या दरबारातली अप्सरा' असं म्हणून जातो. म्हणजे मग देवाला सुद्धा सौंदर्यासक्ति होती का? तस होत तर माणूस निर्माण करताना त्याने सगळ्यांना छान, गोरच का नाही घडवल?
मी आहे तसा/तशी आहे. कधीतरी कालांतराने माझ सौंदर्य बदलेल. मी म्हातारी होईल. असा विचार सगळ्यांनी केला तर नक्कीच सगळ सोप्प होईल. पण समाजाची अशी मानसिकता व्हायला मोठा काळ लोटावा लागेल. तोपर्यंत सौंदर्याच्या आगीत सामान्य दिसणाऱ्या स्त्रीया जळत रहातील एवढं नक्की.